Ενημέρωση

Συνέντευξη της υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας κας Νατάσας Πηλείδου στην εφημερίδα «Αλήθεια» και στον δημοσιογράφο Παναγιώτη Χατζηδημητρίου, 26/8/2022

-       Μετά και την ανακάλυψη στον στόχο «Cronos-1» στο θαλασσοτεμάχιο 6 της κυπριακής ΑΟΖ, η οποία εκτιμάται στα 2,5 τρις κυβικά πόδια φυσικού αερίου, ποια θα είναι τα επόμενα βήματα σε ότι αφορά στο ερευνητικό πρόγραμμα της Κύπρου;

-       Καταρχάς, σε ότι αφορά στο Τεμάχιο 6, επεξεργαζόμαστε, μαζί με την κοινοπραξία Eni – TotalEnergies, τρόπους για επίσπευση και βέλτιστη αξιοποίηση της νέας ανακάλυψης. Ήδη, το γεωτρύπανο «Tungsten Explorer» προχωρεί στη ανόρυξη μίας νέας ερευνητικής γεώτρησης, τη «Ζευς-1», τα αποτελέσματα της οποίας θα μας επιτρέψουν να έχουμε ακριβέστερη εικόνα για τις ποσότητες φυσικού αερίου στο εν λόγω Τεμάχιο. Από την περαιτέρω αξιολόγηση των δεδομένων που θα εξαχθούν από όλες τις γεωτρήσεις στο Τεμάχιο 6, μεταξύ αυτών και της ανακάλυψης «Καλυψώ» που έγινε το 2018, θα διαμορφωθεί και το Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής που θα υποβάλει η κοινοπραξία στην Κυπριακή Δημοκρατία. Παράλληλα, συνεχίζονται οι σεισμικές έρευνες στα Τεμάχια 5 και 10 από την κοινοπραξία ExxonMobil – Qatar Energy, ενώ όπως ανακοινώσαμε τον Ιούλιο, θα πραγματοποιηθεί εντός των επόμενων μηνών, στο ευρύτερο πλαίσιο του εγκεκριμένου Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής του κοιτάσματος «Αφροδίτη», μία νέα γεώτρηση στο Τεμάχιο 12 από Chevron. Όπως μπορείτε να διαπιστώσετε, το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου έχει επισπεφτεί, ώστε να αξιοποιηθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό το μομέντουμ που έχει διαμορφωθεί και που αναβαθμίζει τον ενεργειακό ρόλο της Ανατολικής Μεσογείου στο πλαίσιο των προσπαθειών που καταβάλλει η ΕΕ για εξεύρεση νέων πηγών φυσικού αερίου. Παράλληλα με τις έρευνες, αξιολογούμε τα σενάρια για την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου στο πλαίσιο και των περιφερειακών συνεργασιών που έχουμε συνάψει με χώρες όπως η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Αίγυπτος. Να επισημάνω εδώ ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ενήμερη για όλες τις διεργασίες στις οποίες προβαίνουμε προκειμένου να προχωρήσουμε στην ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των ενεργειακών μας πόρων.

-       Για τις έρευνες στο Τεμάχιο 10 τι μπορείτε να μας πείτε; Πότε θα έχουμε τα αποτελέσματα της γεώτρησης «Glaucus-2»;

-       Η γεώτρηση αξιολόγησης της κοινοπραξίας ExxonMobil – Qatar Energy που πραγματοποιήθηκε το πρώτο τρίμηνο του 2022, είχε καταδείξει την παρουσία ταμιευτήρα φυσικού αερίου με χαρακτηριστικά υψηλής ποιότητας. Να υπενθυμίσω ότι με τη γεώτρηση «Glaucus-1» του 2019, η εκτιμηθείσα ανακάλυψη είναι της τάξης των 5-8 τρις κυβικών ποδών φυσικού αερίου. Όπως ανέφερα και πιο πάνω, η ExxonMobil συνεχίζει τις σεισμικές έρευνες τόσο στο τεμάχιο 5, το οποίο αδειοδοτήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, όσο και στο Τεμάχιο 10 όπου κατά το στάδιο της αξιολόγησης της γεώτρησης διαφάνηκε ότι απαιτείται η συλλογή πρόσθετων πληροφοριών. Συνεπώς βρισκόμαστε εν αναμονή της αξιολόγησης όλων των δεδομένων της γεώτρησης και των σεισμικών ερευνών.

-       Από τον εντοπισμό κοιτάσματος φυσικού αερίου στο Αφροδίτη στο τεμάχιο 12, έχουν παρέλθει αρκετά χρόνια. Υπάρχει κάτι δεδομένο στην παρούσα φάση για την αξιοποίησή του;

-       Σύμφωνα με το εγκεκριμένο Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής του Κοιτάσματος, που συμφωνήθηκε μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Αδειούχου τον Νοέμβριο του 2019, το φυσικό αέριο της «Αφροδίτης» θα μεταφέρεται με αγωγό στην Αίγυπτο για υγροποίησή του σε ένα από τα τερματικά υγροποίησης φυσικού αερίου. Σχετική είναι και η διακρατική συμφωνία μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου του 2018, στο πλαίσιο της οποίας εδώ και ένα περίπου χρόνο, έχει συσταθεί κοινή τεχνική επιτροπή, η οποία εξετάζει όλες τις πτυχές της κατασκευής ενός υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από το κοίτασμα Αφροδίτη της Κυπριακής ΑΟΖ στην Αίγυπτο. Συγκεκριμένα εξετάζονται η χωρητικότητα, οι τεχνικές προδιαγραφές, οι οικονομικές πτυχές και η πορεία του αγωγού. Πέραν του απευθείας αγωγού προς την Αίγυπτο, η Chevron επεξεργάζεται επίσης συνέργειες με εγκαταστάσεις που υπάρχουν στην περιοχή και πάλιν για τη μεταφορά του φυσικού αερίου του «Αφροδίτη» στην Αίγυπτο. Οι εργασίες ανάπτυξης του «Αφροδίτη» θα συνεχιστούν και με τη διενέργεια της νέας γεώτρησης εντός των επόμενων μηνών, ενώ η Chevron βρίσκεται, επίσης, στο στάδιο ολοκλήρωσης της διαδικασίας βελτιστοποίησης του σχεδίου ανάπτυξης του κοιτάσματος «Αφροδίτη», το οποίο, σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις που έχουμε, θα τεθεί ενώπιόν μας για έγκριση μέχρι το τέλος του έτους. Είναι σημαντικό εδώ να αναφέρω ότι με τις κατάλληλες συνέργειες ο αγωγός προς την Αίγυπτο μπορεί να αξιοποιηθεί και για τη μεταφορά πρόσθετων ανακαλύψεων που εντοπίζονται στην κυπριακή ΑΟΖ για βελτιστοποίηση της ανάπτυξης τους.

-       Πρόσφατα υπήρξε δημοσίευμα σε γερμανικό ΜΜΕ ότι τα μέχρι τώρα επιβεβαιωμένα αποθέματα της Κύπρου σε φυσικό αέριο είναι αρκετά για να καλύψουν τις ανάγκες της Γερμανίας για μια πενταετία. Υπάρχει όντως τέτοια προοπτική;

-       Αναγνωρίζουμε την τεράστια ανάγκη που υπάρχει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στα κράτη μέλη για εξεύρεση νέων πηγών φυσικού αερίου για να απαλύνουν τις συνέπειες της οξείας ενεργειακής κρίσης για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και την οικονομία. Τη δεδομένη στιγμή υπάρχει μία ευνοϊκή συγκυρία για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων τόσο της Κύπρου, που με βάση όλες τις ανακαλύψεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα υπολογίζονται στα 12 – 15 τρις κυβικά πόδια, όσο και της Ανατολικής Μεσογείου. Η αξιοποίηση των κοιτασμάτων αυτών δημιουργεί βάσιμες προσδοκίες για τη χάραξη μίας εναλλακτικής οδού προμήθειας της Ευρώπης για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο μέχρι το 2027-2030. Κάθε νέα ανακάλυψη σίγουρα αυξάνει την προοπτική για εκμετάλλευση των κοιτασμάτων τόσο της Κύπρου όσο και ευρύτερα της Ανατολικής Μεσογείου, καθότι, όπως ανέφερα πιο πάνω, όσο μεγαλύτερες είναι οι ποσότητες του φυσικού αερίου που ανακαλύπτονται, αυξάνεται η οικονομική τους βιωσιμότητα. Πιστεύω ότι οι συγκυρίες είναι ευνοϊκές και ήδη όπως προείπα επεξεργαζόμαστε σενάρια για εκμετάλλευση του φυσικού αερίου ώστε να συμβάλουμε κι εμείς στην προσπάθεια επίσπευσης της απεξάρτησης της Ευρώπης από τα ρωσικά καύσιμα. Δεν πρέπει, ωστόσο, να ξεχνάμε ότι απαιτείται χρόνος για την ανάπτυξη των κοιτασμάτων. Αυτό για το οποίο μπορώ να σας διαβεβαιώσω είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία εντείνει τις προσπάθειές της για εξαγωγές φυσικού αερίου το συντομότερο δυνατό, και βάσει του σχεδιασμού μέχρι το 2027.

-       Οι συνέπειες της ενεργειακής κρίσης, η αύξηση των τιμών των καυσίμων και του ηλεκτρισμού, έχουν αλλάξει τις προτεραιότητές μας στον τομέα στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας;

-       Ο πολυδιάστατος στρατηγικός μας σχεδιασμός για ταχεία μετάβαση στην πράσινη οικονομία επί της ουσίας δεν έχει αλλάξει. Η μεγάλη πρόκληση, ωστόσο, που έχουμε να αντιμετωπίσουμε για μείωση του κόστους του ηλεκτρισμού τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις, δημιουργεί την ανάγκη για επιτάχυνση της υλοποίησης των δράσεων της Στρατηγικής και αύξηση των οικονομικών κινήτρων προς τους πολίτες για να πετύχουν σημαντικές εξοικονομήσεις, αναβαθμίζοντας ενεργειακά τα κτήριά τους κι εγκαθιστώντας φωτοβολταϊκά συστήματα. Την περασμένη Δευτέρα το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε την αύξηση του προϋπολογισμού του Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞΕ στα €70 εκατ. για τα έτη 2022-2023, ποσό τετραπλάσιο σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Συνολικά φέτος, για την ενεργειακή αναβάθμιση νοικοκυριών, επιχειρήσεων και τοπικών αρχών θα διαθέσουμε σε Σχέδια Χορηγιών €160 εκατ. Πρόσθετα €44 εκατ. είχαμε διαθέσει το 2021. Αυξημένες κατά 50%, από τις αντίστοιχες περσινές, είναι και οι χορηγίες που προσφέρουμε στα νοικοκυριά ώστε να αποτελούν ένα σοβαρό κίνητρο για να προχωρήσουν είτε σε θερμομόνωση της οροφής τους, είτε για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και αυτοπαραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Ιδιαίτερη έμφαση δώσαμε στα ευάλωτα νοικοκυριά, για τα οποία πέραν των αυξημένων χρηματοδοτήσεων που προσφέρουμε μέσα από τα σχέδια χορηγιών μας, έχουμε διευρύνει τον κατάλογο των δικαιούχων αυξημένης χορηγίας που πλέον ανέρχεται στις 80 χιλιάδες. Επιδίωξή μας είναι να αξιοποιήσουμε τις ευνοϊκές συγκυρίες που δημιουργούνται μέσα από την κρίση για προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας, των ανανεώσιμων πηγών και της αποθήκευσης ενέργειας. Με αυτή την ευκαιρία καλώ τους πολίτες να μελετήσουν τα Σχέδια του Υπουργείου Ενέργειας και να προχωρήσουν στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και σε θερμομόνωση οροφής, επενδύσεις που θα αποσβεστούν σε πολύ λίγα χρόνια από τη μείωση της κατανάλωσης του ηλεκτρισμού που θα έχουν και της ενέργειας εν γένει.

-       Λαμβάνονται αντίστοιχα μέτρα και για τις επιχειρήσεις οι οποίες επίσης πλήττονται από τις ανατιμήσεις ηλεκτρισμού και πρώτων υλών;

-       Η στήριξη των επιχειρήσεων ώστε να καταστούν περισσότερο καινοτόμες, ανταγωνιστικές και εξωστρεφείς αποτελεί βασική προτεραιότητα για το Υπουργείο μας. Στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2021-2027 έχουμε στη διάθεσή μας πόρους πέραν των €200 εκατ. για στήριξη της επιχειρηματικότητας. Από το 2021 ξεκίνησαν να προκηρύσσονται σχέδια στήριξης της επιχειρηματικότητας με πολύ αυξημένα κονδύλια που θα ξεπεράσουν τα €180 εκατ. τα έτη 2021 και 2022. Πρόκειται για κονδύλια ζωτικής σημασίας που δίνουν ανάσα στις επιχειρήσεις και κινούν τα γρανάζια της οικονομίας. Τα σχέδια δεν θα μπορούσαν παρά να διευκολύνουν τις επιχειρήσεις και στην πράσινη μετάβαση, ειδικά όμως για την ενεργειακή αναβάθμιση βρίσκεται σε ισχύ συγκεκριμένο σχέδιο ύψους €40 εκατ. από το οποίο μπορούν να επωφεληθούν. Πιστεύω ότι στην εποχή που διάγουμε η βιώσιμη επιχειρηματικότητα είναι συνώνυμη με την πράσινη ανάπτυξη. Σε αυτό το νέο περιβάλλον οι Κύπριοι επιχειρηματίες ήδη επαναξιολογούν τη φιλοσοφία λειτουργίας των επιχειρήσεών τους.

-       Υπάρχει πάντως η άποψη ότι στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μπορούσαμε ως χώρα να κάνουμε και περισσότερα. Ποια είναι η θέση σας;

-       Πάντοτε υπάρχουν περιθώρια για ακόμη περισσότερα επιτεύγματα. Ωστόσο πρέπει να σημειώσουμε ότι η Κύπρος έχει καταφέρει όχι μόνο να εκπληρώσει, αλλά και να ξεπεράσει τους ενεργειακούς της στόχους για το 2020, που αποτελούσαν και τις δεσμεύσεις της χώρας μας προς την ΕΕ. Παρά τις περί του αντιθέτου εντυπώσεις που επιχειρούνται να δημιουργηθούν, πετύχαμε συνεισφορά των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας 17% αντί 13%, ΑΠΕ στη θέρμανση και ψύξη 38,55% σε σχέση με τον ενδεικτικό στόχο του 23,5%, αύξηση της σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση κατά 132%, και αύξηση των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας κατά 113% σε σύγκριση με το 2014. Αυτή τη στιγμή γίνεται μία πολύ μεγάλη προσπάθεια, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων και των ιδιαιτεροτήτων της Κύπρου για αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ. Είμαι σίγουρη πως με την αύξηση του προϋπολογισμού των σχεδίων χορηγιών που προκηρύξαμε το 2021 και θα προκηρύξουμε μέχρι το τέλος 2022, αλλά και λόγω της ανάγκης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να γίνουν αυτοπαραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας για να μειώσουν το κόστος του λογαριασμού ρεύματος λόγω των ανατιμήσεων που επέφερε η ενεργειακή κρίση, η διείσδυση των ΑΠΕ στη χώρα μας θα φτάσει σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα, τα οποία θα μας επιτρέψουν την υλοποίηση των νέων μας στόχων για το 2030. Πάντως ήδη διαπιστώνουμε μία μεγάλη στροφή των νοικοκυριών στα φωτοβολταϊκά. Χαρακτηριστικά θα ήθελα να αναφέρω ότι από στοιχεία που λήφθηκαν από την ΑΗΚ, το 2019 οι αιτήσεις για εγκατάσταση συστήματος φωτοβολταϊκών ανέρχονταν σε πέριξ των 200 τον μήνα, το 2020 και 2021 αυτές αυξήθηκαν στις 400 τον μήνα, ενώ την τρέχουσα χρονιά και το τελευταίο διάστημα ανέρχονται στις πέραν των 1.000 – 1.100 τον μήνα. Επίσης με βάση τα τελευταία στοιχεία της Υπηρεσίας Ενέργειας μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί 3,433 αιτήσεις για εξασφάλιση χορηγίας για εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος σε κατοικίες, σχεδόν όσες αιτήσεις είχαν υποβληθεί πέρσι για ολόκληρο το χρόνο. Να είστε σίγουροι ότι ως Υπουργείο αξιοποιούμε τις συγκυρίες για να πετύχουμε ακόμη περισσότερα στον τομέα της πράσινης ενέργειας. Πέραν αυτού στοχεύουμε σε σημαντικές αναβαθμίσεις στο δίκτυο, καθώς και στην εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, με σημαντικές επενδύσεις μέσω του Σχεδίου «Κύπρος το Αύριο» και άλλων κονδυλίων, έργα τα οποία θα συμβάλουν τα μέγιστα στην περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ. Ταυτόχρονα η χορηγία €657 εκατ. που θα παραχωρηθεί από την ΕΕ για την κατασκευή του ηλεκτρικού καλωδίου EuroAsia Interconnector, θα επιτρέψει στη χώρα μας να διασυνδεθεί με την ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισμού, αυξάνοντας έτσι κατακόρυφα τη δυνατότητα αύξησης της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.